سوالات درس چهارم دینی دهم انسانی (جدید) - همیار آموزش

سوال متن درس ۴ دین و زندگی دهم

سوال دین و زندگی دهم انسانی / در بخش زیر سوالات درس چهارم دین و زندگی دهم رشته انسانی را برای شما عزیزان قرار داده ایم

سوالات زیر مطابق کتاب ۱۴۰۴-۱۴۰۵- آماده شده با سپاس و آرزوی موفقیت برای خانم بومی دبیر استان خوزستان شهرستان شوشتر

۱- به آیه “و برای ما مثلی می‌‌زند، در حالی که آفرینش خود را فراموش می‌‌کند، گوید: چه کسی این استخوان ها را از نو زنده می‌‌کند در حالی که پوشیده‌اند. بگو همان که نخستین بار آفرید او را پدید آورد همو که بر هر آفرینشی داناست.” توجه کنید و به سؤالات پاسخ دهید.
الف. آیه بر امکان معاد دلالت دارد یا ضرورت آن؟
جواب: بر امکان معاد
ب. خداوند در این آیه برای اثبات امکان معاد چه دلیلی می‌‌آورد؟
جواب: یادآوری آفرینش نخستین انسان

۲- آیه “نه تنها استخوان های آنها را به حالت اول در می‌‌آوریم بلکه سرانگشتان آنها را نیز همان گونه که بوده، مجددا خلق می‌‌کنیم” به کدام صفت خدا اشاره دارد؟
جواب: به قدرت خداوند

۳- آیه “أَمْ نَجْعَلُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَالْمُفْسِدِینَ فِی الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِینَ کَالْفُجَّارِ ”
الف. حاوی چه پیامی است؟
جواب: یکی از دلایل ضرورت معاد عدل خداست که او براساس نظام عادلانه بدکاران را مانند نیکوکاران قرار نداده و هر کس بر اساس استحقاق به حقش در قیامت خواهد رسید.
ب. به کدام دلیل اثبات معاد اشاره دارد؟
جواب: به دلایل ضرورت معاد و اینکه معاد لازمه عدل الهی است. (موضوع آیه)

۴- دفع خطر احتمالی یک قانون ……… و …….. است.
جواب: عقلی / لازم

۵- وجود معاد ضروری و واقع نشدن آن امری ….. و ….. است.
جواب: محال / ناروا

۶- خداوند حکیم است و لازمه حکمت خدا این است که هیچ کاری از کارهای او ……….. نباشد.
جواب: عبث یا بی‌هوده

۷- چون خداوند ………. است؛ هر کس را به آنچه استحقاق اوست می‌‌رساند.
جواب: عادل

۸- آنان که با پیامبران مخالفت می‌‌کردند، کمتر آنها را به دروغ گویی و خیانت متهم می‌‌نمودند.
جواب: درست

۹- پیامبران وقوع قیامت را به عنوان یک خبر احتمالی به مردم هشدار داده‌اند.
جواب: نادرست

۱۰- آفرینش نخستین انسان و جهان از دلایل ضرورت معاد در قرآن است.
جواب: نادرست

۱۱- اینکه خداوند موجودات را بیهوده نیافریده، دلیلی است که می‌‌تواند ضرورت معاد را ثابت کند.
جواب: درست

۱۲- یکی از دلایل انکار معاد نشناختن قدرت خداست.
جواب: درست

۱۳- هر کدام از موارد زیر به کدام دلیل از دلایل وجود معاد اشاره دارد؟ (امکان معاد یا ضرورت معاد)
نبودن ظرفیت پاداش و جزای کامل انسان در این جهان:
ضرورت معاد
توجه دادن به آفرینش نخستین انسان:
امکان معاد
وجود میل به جاودانگی در انسان :
ضرورت معاد
توجه به قدرت نامحدود خداوند:
امکان معاد

۱۴- دلیل عقلی اهمیت و ضرورت پرداختن به بحث پیرامون جهان پس از مرگ چیست؟
جواب: دفع خطر احتمالی

۱۵- چرا لازم است به خبر پیامبران در مورد وقوع معاد توجه و عمل کنیم؟
جواب: چون سعادت و شقاوت ما مطرح است و خبر هم قطعی است.

۱۶- یک دلیل عقلی بر وجود معاد نام ببرید.
جواب: دفع خطر احتمالی

۱۷- در ابیات زیر شاعر به چه موضوعی اشاره دارد و از چه دلیل عقلی سخن می‌‌گوید؟
تو را چندین پیمبر کرده آگاه – که خواهد بود کاری صعب بر راه
به گفت طفل جستی راه پرهیز – به گفت انبیاء از خواب برخیز
جواب: قطعیت خبر پیامبران بر وقوع معاد / دفع خطر احتمالی عقلا لازم است.

۱۸- دو دسته دلیل قرآنی برای اثبات معاد نام ببرید.
جواب: ۱- دلایلی که بر امکان معاد دلالت دارد.
۲- دلایلی که بر ضرورت معاد دلالت دارد.

۱۹- دلایلی بر امکان معاد نام ببرید.
جواب: ۱- آفرینش نخستین انسان و جهان
۲- تکیه بر قدرت خداوند

۲۰- دلایلی بر ضرورت معاد نام ببرید.
جواب: معاد لازمه حکمت الهی، معاد لازمه عدل الهی

۲۱- لازمه حکیم بودن خدا چیست؟
جواب: اینکه هیچ کار او بیهوده و عبث نباشد. (یا همه چیز را با هدفی خلق کرده باشد.)

۲۲- اینکه خداوند وعده داده که هر کس را به آنچه استحقاق دارد برساند و حق کسی را ضایع نکند، بیانگر کدام صفت اوست؟
جواب: عدل

۲۳- قانون دفع خطر احتمالی چگونه می‌‌تواند وجود معاد را ثابت کرده و ایمان به آن را تقویت کند؟(قانون دفع خطر احتمالی را توضیح دهید.)
جواب: انسان در مواقعی که احتمال خطر یا خسارتی در میان باشد سعی می‌‌کند جلوی خسارت احتمالی را بگیرد و از خطری که ممکن است پیش آید، بگریزد. در چنین شرایطی حتی اگر شخصی دیوانه یا دروغگو، که در شرایط عادی گفته او برای ما اعتباری ندارد، به ما خبری بدهد؛ مثال خبر از وجود سم در غذای ما دهد. این اعلام خطر را نادیده نمی گیریم و احتیاط می‌‌کنیم. همه ما در این گونه موارد از یک قانون عقلی پیروی می‌‌کنیم که می‌‌گوید: دفع خطر احتمالی لازم است.”
پیامبران درستکار ترین و راستگوترین مردمان در طول تاریخ بوده‌اند. حتی آنان که با پیامبران مخالفت می‌‌کردند، کمتر آنها را به دروغ گویی و خیانت متهم می‌‌نمودند؛ به عنوان مثال پیامبر اکرم را حتی مشرکین و کافرین نیز به عنوان فردی امین و راستگو باور داشتند. حال همین پیامبران با قاطعیت کامل (نه خبری احتمالی) از وقوع معاد خبر آورده و نسبت به آن هشدار داده‌اند.
و چون سعادت و شقاوت ما مطرح است و خبر هم قطعی است لازم است به گفته های آنان توجه و عمل کنیم.

۲۴- یک دلیل انکار معاد نشناختن قدرت خداست؛ آن را توضیح دهید. ( علت اینکه قرآن دلایل و شواهد زیادی بر ممکن و شدنی شدن معاد می‌‌آورد چیست؟ )
جواب: عده ای از انسان ها به این دلیل معاد را انکار می‌‌کنند که چنان واقعه بزرگ و با عظمتی را با قدرت محدود خود می‌‌سنجند و هنگامی که تحقق آن را با قدرت بشری ناممکن می‌‌بینند به انکار آن می‌‌پردازند. حال آنکه بعید بودن چیزی برای انسان هرگز دلیل بر غیرممکن بودن آن نیست. از این رو قرآن یکی از انگیزه های انکار معاد را نشناختن قدرت خداست معرفی می‌‌کند و دلایل و شواهد زیادی می‌‌آورد تا نشان دهد معاد امری ممکن و شدنی است و خداوند بر انجام آن تواناست.

۲۵- از دلایل ممکن بودن معاد “آفرینش نخستین انسان و جهان” را توضیح دهید.
جواب: در برخی آیات قرآن، خداوند توجه منکران معاد را به پیدایش نخستین انسان جلب می‌‌کند و توانایی خود را در آفرینش وی تذکر می‌‌دهد. و می‌‌فرماید: همان گونه که خداوند قادر است انسان را در آغاز خلق کند، می‌‌تواند بار دیگر نیز او را زنده کند.

۲۶- از دلایل ممکن بودن معاد “تکیه بر قدرت خداوند” را توضیح دهید.
جواب: روش دیگر قرآن کریم، توجه دادن مردم به قدرت بی پایان خداوند می‌‌باشد تا آنان فکر نکنند که اگر کاری از آنان ساخته نیست، خداوند هم قادر به انجام آن نمی باشد.

۲۷- با وجود حکمت خداوند چگونه می‌‌توان ضرورت معاد را ثابت کرد؟
جواب: خداوند حکیم است و لازمه حکمت خدا این است که هیچ کاری از کارهای او بیهوده و عبث نباشد. اگر خداوند تمایلات و گرایش هایی را در درون مخلوقات، از جمله انسان قرار داده، امکان پاسخگویی به آن تمایلات و نیازها را نیز در عالم خارج قرار داده است تا بتوانیم به وسیله آنها نیاز خود را برطرف کنیم.
اگر به وجود آدمی توجه کنیم، خداوند انسان به گونه‌ای آفریده که گرایش به بقا و جاودانگی دارد و از نابودی گریزان است و بسیاری از کارها را برای حفظ بقای خود انجام می‌‌دهد. همچنین هر انسان خواستار همه کمالات و زیبایی هاست و این خواستن هیچ حدی ندارد.
اما دنیا و عمر محدود انسان ها پاسخگوی این گونه خواسته ها نیست؛ بنابراین باید جای دیگری باشد که انسان به خواسته هایش برسد. اگر بعد از دنیا، زندگی ای نباشد، در این صورت باید گفت خداوند گرایش به زندگی جاوید را در وجود انسان قرار داده است و سپس او را در حالی که مشتاق حیات ابدی است، نابود می‌‌کند؛ این کار با حکمت خداوند سازگار نیست.
علاوه براین، اگر بناست با این همه استعدادها و سرمایه های مختلفی که خداوند در وجود ما قرار داده است، خاک شویم و معادی هم نباشد، آفرینش انسان و جهان بی هدف و عبث خواهد بود و گفتیم که خدا کار عبث نمی کند.

۲۸- با وجود عدل خداوند چگونه می‌‌توان ضرورت معاد را ثابت کرد؟
جواب: خداوند عادل است و نیکوکاران را با بدکاران برابر قرار نمی دهد؛ از این رو، خداوند وعده داده که هرکس را به آنچه استحقاق دارد برساند وحق کسی را ضایع نکند. اما زندگی در این دنیا به گونه ای است که امکان تحقق این وعده را نمی دهد زیرا:
۱- در این عالم همه به پاداش یا کیفر اعمال خود نمی رسند، مثال:
چه بسیار افرادی که کارهای نیک فراوانی دارند و به جمع زیادی از انسان ها خدمت کرده‌اند و نیز چه بسیار کسانی که در دوران عمر خود از هیچ جنایت و خیانتی فروگذار نمی کنند، اما قبل از آنکه به پاداش یا سزای اعمال خود برسند، چشم از جهان فرو می‌‌بندند.
۲- این جهان ظرفیت جزا و پاداش کامل انسان ها را ندارد، مثال :
پاداش برخی اعمال، مثل شهادت در راه خدا یا مجازات کسی که در دنیا به هزاران نفر ستم کرده یا صدها نفر را قتل عام کرکرده است، در این جهان ممکن نیست. به طور مثال اعدام کسی مثل صدام و حامیان او با جرم شهید کردن صدها هزار نفر انسان بی گناه، و معلول و شیمیایی کردن هزاران جانباز برابری نمی کند. اگر جهان دیگری نباشد که ظالم را به مجازات واقعی اش برساند، بر نظام عادلانه خداوند ایراد وارد می‌‌شود.

۲۹- از دقت در آیات ” اَفَحَسِبتُم اَنَّما خَلَقناکُم عَبَثًا “ و “اَم نَجعَلُ المُتَّقینَ کَالفُجّارِ” به ترتیب، ……….. معاد در پرتو ….. و …… الهی مستفاد می‌‌گردد.
الف. امکان – عدل – حکمت
ب. ضرورت – حکمت – عدل
پاسخ گزینه ب

۳۰- با تدبر در آیه شریفه “اَفَحَسِبتُم اَنَّما خَلَقناکُم عَبَثًا وَ اَنَّکُم اِلَینا لا تُرجَعونَ” قرآن لازمه ……… و نشانه ای بر …….. معاد است.
الف. عبث نبودن زندگی انسان را بازگشت به سوی خدا (در جهان ابدی) می‌‌داند – ضرورت
ب. عدل خداوند را این می‌‌داند که در پی این جهان، عالمی دیگر وجود داشته باشد – امکان
پاسخ گزینه الف

۳۱- محدودیت عمر انسان، در دریافت پاداش اعمال انسان، بیانگر ………. معاد در پرتو ………… و خواستار کمالات بی نهایت بودن، حکایت گر ………. معاد در پرتو ………. خداوند می‌‌باشد.
الف. امکان- عدل – ضرورت- عدل
ب. ضرورت- عدل – ضرورت- حکمت
پاسخ گزینه ب

۳۲- با توجه به متن زیر به سؤالات پاسخ دهید.

درس روز سه شنبه دین و زندگی بود و مریم در حال مطالعه درس بود که سؤالی که همیشه در ذهنش بود مانع ادامه درس خواندن شد. از مادرش پرسید: مادر جان کسی از قیامت برگشته که ثابت کند قیامتی هست؟
مادرش پاسخ داد: خیر. مریم پرسید: پس چگونه است که ما به معاد باور داریم. مادرش پاسخ داد: پیامبران این خبر قطعی را به ما داده‌اند و در کتاب های آسمانی نیز آمده است
مریم پرسید: یعنی دلیلی عقلی بر وقوع قیامت نداریم؟
مادر پاسخ داد: قرآن ثابت کرده که هم وجود معاد ممکن است و هم باید باشد. مریم گفت: بله توضیحاتش را هم خوانده ام. اما دلیلی غیر از قرآن هم داریم؟
مادر پاسخ داد: این خبر قطعا درست است چون خدا و پیامبران گفته‌اند ولی اگر حتی از غیر از اینان هم می‌‌شنیدی آیا احتیاط نمی کردی و با خود نمی گفتی شاید درست باشد؟
مریم گفت: بله

الف: نام این قانون که عقل می‌‌گوید احتیاط کن چیست؟
جواب: دفع خطر احتمالی
ب. با این قانون وجود معاد را برای کسی که معتقد به آن نیست ثابت کن.
جواب: حالا که انسان از راه عقل لازم می‌‌داند در مواقعی که احتمال خطر یا خسارتی در میان باشد، جلوی خسارت  احتمالی را بگیرد و از خطری که ممکن است پیش آید، بگریزد؛ حتی اگر گوینده خبر انسان مطمئنی نباشد. پس لازم است خبر وقوع قیامت را که پیامبران به ما داده‌اند که درستکار ترین و راستگوترین مردمان در طول تاریخ بوده‌اند. احتیاط کنیم و چون سعادت و شقاوت ما مطرح است به گفته های آنان توجه و عمل کنیم